در عصر کنونی و با گسترش فعالیت های عمرانی، صنعتی و ساختمانی خطرات پیش بینی نشده نیز در حال افزایش می باشند که باعث ایجاد خسارت های بزرگ به سرمایه های بزرگ می شوند که باید راهی برای جبران خساره اینچنین حادثات بود که بیمه مهندسی از جمله بیمه هایی است که نیاز به تحت پوشش قرار گرفتن آن مورد توجه صاحبان صنایع و سرمایه در بازارهای داخلی و جهانی قرار گرفته است.
تاریخچه:
بعد از انقلاب صنعتی در اواسط قرن نوزدهم میلادی با افزایش استفاده از دیگ های بخار و صنعتی شدن انگلستان این دیگ های بخار وقتی انفجار میکردند صدمات و خسارات شدید جانی و مالی برای اشخاص بوجود می آوردند که در نتیجه سازمان استفاده کنندگان دیگ بخار (Manchester Steam Users Association) بوجود آمد که در نتیجه آن اعضا این سازمان اقدام به تاسیس شرکت بیمه دیگ بخار نمودند بیمه دیگ بخار از جمله نخستین شرکت بیمه در بخش مهندسی بود و بعد از آن شرکت های بیمه دیگری تاسیس گردید و در آلمان در اویل قرن بیستم با اولین صدور بیمه نامه ماشین آلات پیمانکار صدور بیمه مهندسی آغاز شد در ایران از اوایل دهه 40 بیمه مهندسی به کمک یک شرکت بیمه آلمانی بنام مونیخ ری شروع به فعالیت کرد که در حال حاضر بیمه نامه های ایران نسخه ترجمه شده شرکت ذکر شده می باشد.
بیمه مهندسی در کل خسارت های فزیکی و غیر قابل پیش بینی را در طول مدت بیمه تحت پوشش قرار می دهد.
بیمه مهندسی کلاً به دو دسته تقسیم بندی شده است:
الف: بیمه خطرات سازه‌های تکمیل شده ساختمانی (CECR)
ب: بیمه تجهیزات و ماشین‌آلات پیمانکاران (CPM)
ج: بیمه شکست ماشین‌آلات (MB)
د: بیمه تجهیزات الکترونیک (EE)
ه: بیمه عدم النفع ناشی از شکست ماشین‌آلات (MLOP)
و: بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان (LDB)
ی: بیمه فساد کالا در سردخانه (DOS)
خسارت های تحت پوشش بیمه تمام خطر پیمان کار شامل خسارت های فیزیکی غیر قابل پیش بینی که از اثر حادثه در حین اجرای عملیات نصب، مونتا یا دمونتاژ انواع ماشین آلات وتجهیزات و نصب هرگونه سازه با اسکلت فلزی در کارگاه های بزرگ وکوچک صنعتی، غذایی، چوب، کاغذ، صنایع وابسته به کشاورزی، سیستم های مخابراتی، ابزار های دقیق آزمایشگاهی، نیروگاه، پتروشیمی، پالایشگاه و غیره رخ می دهد می باشد که این بیمه از زمان شروع عملیات نصب آغاز و شامل دوره آزمایش و بعضاً دوره تحویل موقت شروع می شود. موارد ذیل میباشد:
خسارت‌هایی که ذیلاً بیان میکنیم در تعهد بيمه گر است:
خسارت‌های خارج از پوشش بیمه تمام خطر پیمانكاران (استثنائات این بیمه نامه)
مدت بیمه تمام خطر پیمانکاران
بیمه تمام خطر پیمانکاران با شروع فعاليت و تخليه كالای تحت پوشش بيمه در محل اجرای پروژه شروع و پس از تكميل شدن پروژه، و با تحويل و يا بهره برداری خاتمه میيابد. بیمه‌گذار می‌تواند دوره آزمایش و دوره نگهداری را نیز نظر به قرارداد طرفین تحت پوشش قرار دهد.
انواع عملیات نصب، مونتاژ، دمونتاژ ماشین آلات و تجهیزات صنعتی، تولید و خدماتی تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب می باشند همچنین به موارد زیر نیز تحت پوشش این بیمه میباشند:
خطرات تحت پوشش این بیمه
به استثناء آنچه که در استثنائات بیمه نامه درج گردیده باشد تمامی خطرات طبیعی و غیر طبیعی تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب می باشد. “خطر اشتباه در نصب” از یکی از مهم ترین خطرهایی است که تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب قرار دارد که عدم دقت و سهل انگاری کارکنان در هنگام نصب تجهیزات را نیز تحت پوشش قرار می دهد.
خسارت‌های تحت پوشش بیمه تمام خطر نصب
طوری که دانستیم بیمه تمام خطر نصب پوشش گسترده داشته و هرگونه خسارت پیش بینی ناپذیر را تحت پوشش قرار می دهد طوری که در بسیاری از موارد چون نصب که نیاز به انجام برخی عملیات ساختمانی دارد بخش ساختمان نیز تحت پوشش قرار میگیرد.
در شرایط زیر که در بالا نیز بیان کردیم خسارت های وارده شده به اموال بیمه گذار در تعهد بیمه گر میباشد:
مدت بیمه تمام خطر نصب
مدت بيمه نامه تمام خطر نصب، از زمان تخليه ماشين آلات و اشياء مورد بيمه در محل نصب شروع شده و تا پايان عمليات نصب و راه اندازی ادامه خواهد داشت. بنابراين در طول مدت این بيمه، هرگونه كسری و خسارت‌های وارد شده در مدت زمان انبارداری، نصب و آزمايش، بهره برداری يا آزمايش بار، تحت پوشش بيمه قرار دارد.
الف. بیمه خطرات سازه‌های تکمیل شده ساختمانی (Civil Engineering Completed Risks):
این بیمه نیز تمام موضوعاتی را که بیمه درزمان احداث تحت پوشش بیمه تمام خطر پیمان کار قرار داشت در زمان بهره برداری یعنی با تحویل دادن پروژه و ترک پیمانکار از محل که مرحله بهره برداری شروع میشود نیز تحت پوشش قرار میدهد.
از این بیمه بیشتر در پروژهایی که در مرحله بهره برداری قرار دارند استفاده میشود:
خطرات تحت پوشش بیمه خطرات سازه های تکمیل شده ساختمانی
ب: بیمه تجهیزات و ماشین‌آلات پیمانکاران (Contractor’s Plants and Machinery):
در این بیمه نامه تمام خسارت های احتمالی که به بدنه ماشین آلات و تجهیزات آن از قبیل بولدوزر، تانکر، لودر و غیره که جهت اجرای پروژه ها توسط پیمانکاران استفاده میشوند تحت پوشش این نوع بیمه قرار می گیرند. که محدوده پوشش این ماشین آلات فقط در سایت فعالیت و اجرای پروژه ها می باشد.
مدت این بیمه نامه معمولاً یک سال است اما همراه با بیمه نامه پیمانکاری و نصب تحت پوشش قرار گرفته باشد که در این صورت نیز مدت هر دو بیمه یکسان خواهد بود.
ج: بیمه نامه شکست ماشین آلات (Machinery Break):
این بیمه نامه نیز در زمان مربوط زمان بهره برداری می باشد که جبران خسارت های مالی که به علت وقوع حادثه ناگهانی و غیر قابل پیش بینی بوجود آمده است را تحت پوشش قرار می دهد. از جمله موارد تحت پوشش این بیمه نامه شامل موارد ذیر میشود:
خسارت های مربوط به تعمیرات
اشتباه در طراحی
بروز مشکل در دستگاه ها در اثر سهل انگاری یا عدم مهارت کارکنان
خطا درهنگام ساخت و نصب
انفجار فیزیکی
باید یاد آور شویم که خسارت های ناشی از استهلاک ماشین آلات، خسارت های ناشی از خوردگی و خسارت های ناشی از خطرات طبیعی تحت پوشش این بیمه نامه نمی باشد.
د: بیمه تجهیزات الکترونیک (Electronic Equipment):
این بیمه نامه خسارت های وارده به تمام دستگاه ها و تجهیزات الکترونیکی چون سیستم های هشداردهنده، تجهیزات اندازه گیری، لوازم تحقیقاتی و آزمایشگاهی، تجهیزات مربوط به سینما و فیلم برداری، دستگاه های تست مواد و نمونه برداری، تجهیزات رادیو تلویزیونی و غیره را که ارزش قطعات الکترونیکی و الکتریکی آنها از ارزش قطعات مکانیکی آن بیشتر باشد را تحت پوشش قرار می دهد.
از جمله پوشش های این بیمه عبارتند از:
ه: بیمه عدم النفع ناشی از شکست ماشین‌آلات ( Machinery Loss of Profits):
این بیمه نامه در اصل تکمیل کننده بیمه شکست ماشین آلات است و وقفه ای را که در کار در اثر وقوع حوادث ناگهانی و بروز خسارت به ماشین آلات به وجود آمده خسارت و زیان آن را که شامل هزینه های حقوق و دستمزد کارکنان در طول مدت وقفه از دست رفته باشد تحت پوشش قرار می دهد. مدت زمان این بیمه نامه یک سال است اما اگر بیمه گذار درخواست کند امکان تمدید آن وجود دارد.
خسارت های تحت پوشش این بیمه عبارتند از:
و: بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان (Latent Defects of Building)
هرگونه نقصی را که در سازه های اصلی و جانبی ساختمان که از اثر اجرای نادرست و طراحی غلط و استفاده از مصالح معیوب که در طی مدت اعتبار این بیمه نامه را که توسط بیمه گذار و گواهی تائید بازرس فنی، آشکار نشده باشد تحت پوشش بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان قرار می گیرد. که در واقع هدف این بیمه حفظ و توسعه امنیت سازندگان و سرمایه گذاران بخش ساختمان و حمایت و حفظ حقوق مصرف کنندگان، رعایت اصول فنی و استاندارد ساختمان و ارتقاء کیفیت ساختمان است.
هدف این بیمه‌نامه حفظ و توسعه امنیت سازندگان و سرمایه گذاران بخش ساختمان، حفظ و حمایت حقوق مصرف کنندگان، ارتقاء کیفیت ساختمان‌ها و رعایت اصول فنی و استاندارد ساختمان است.
خسارت های مالی که از اثر عیوب پنهان ساختمان از جمله هزینه های جلوگیری از تخریب یا توسعه خسارت، ویرانی کل ساختمان، هزینه اهای پاکسازی محل و اینچنین موارد از جمله مواردی هستند که تحت پوشش بیمه عیوب اساسی و پنهان ساختمان قرار می گیرند.
ی: بیمه فساد کالا در سردخانه (Deterioration of Stock in Cold Storage):
این بیمه نامه جبران خسارت هایی را که به تجهیزات سرد کننده وارد شده است تحت شرایط بیمه شکست ماشین آلات تحت پوشش قرار می دهد. همچنان جبارن خسارت از بین رفتن محصولاتی را که بر اثر خراب شدن یا از بین رفتن تجهیزات سرد کننده تحت پوشش این بیمه نامه قرار میگیرد.
استفاده کنندگان این بیمه نامه افراد زیر می باشند:
موسسات تولید کننده محصولات کشاورزی
خطرات تحت پوشش این بیمه نامه: